Dzisiaj zajmiemy się czymś co może mieć kluczowe znaczenie dla Twojego sukcesu w szeroko ujętym znaczeniu tzn. nie chodzi tutaj tylko o Twoje życie zawodowe ale również życie prywatne, a mianowicie informacją zwrotną, często z angielskiego zwaną feedback’iem. Dlaczego? Ponieważ dobry feedback jest jak nawigator, który ciągle koryguje twój kierunek i  ustawia Cię na właściwym torze abyś ostatecznie dotarł tam gdzie chcesz dojść czyli abyś znacznie skuteczniej osiągał swoje cele. Zastanów się, jak mogłoby wyglądać Twoje życie gdybyś odpowiednio często otrzymywał informację zwrotną na temat tego jak sobie radzisz w różnych aspektach swojego życia np.

jako żona czy  mąż, siostra, brat, ojciec , przyjaciel, pracownik, szef itd. ? O ile bardziej skuteczny mógłbyś być, gdybyś podlegał pewnej bardzo regularnej ocenie na temat tego jak Ci idzie w różnych aspektach Twojego życia czy też w różnych rolach jakie odgrywasz w swoim życiu? Niestety bardzo często kiedy słyszymy słowo „ocena” mamy bardzo złe skojarzenia związane z faktem , że w szkole również nas oceniano i niekoniecznie nam się to podobało, nawet jeśli byliśmy najlepszymi uczniami, ponieważ zazwyczaj wiązało się to z pewną dozą stresu, czy tym razem też nie damy się zaskoczyć nauczycielowi. A co dopiero mówić, kiedy może nie byłeś aż takim orłem w szkole i Twoje oceny nie wyglądały tak  kolorowo? Zdecydowanie masz pełne prawo czuć pewien dyskomfort kiedy słyszysz słowo „ocena”.  Jednak w szkole rzadko mamy lub mieliśmy do czynienia z właściwą informacją zwrotną, ponieważ  zwykle otrzymywaliśmy informację tylko o ocenie jaką dostaliśmy i to wszystko tzn. poza pewnymi wyjątkami, nie było dodatkowych informacji na temat tego , co powinieneś robić, nad czym powinieneś pracować aby być znacznie lepszy niż byłeś a to przecież jest kluczowa wskazówka prowadząca do Twojego rozwoju. Jeżeli tylko otrzymujesz suchą informację na temat oceny to możesz mieć wrażenie, że to jest po prostu zwykła krytyka, a tego zazwyczaj nikt nie lubi. No właśnie i tutaj dochodzimy do punktu w którym warto zapytać o to, jak powinien wyglądać dobry feedback. Z pewnością nie polega on na tym aby kogoś poklepywać po plecach mówiąc mu o tym jak dobry już jest i jak wiele osiągnął i że nikt i tak mu nie dorówna. Taka informacja zwrotna nie prowadzi do żadnej poprawy a raczej do  spoczęcia na laurach i w konsekwencji do wielkiego  zawodu, kiedy przekonamy się na własne oczy, że podążamy zupełnie nie w tym kierunku gdzie chcemy, a to oczywiście skutkuje brakiem rezultatów, o które nam chodzi. Musisz powiedzieć „nie” klakierom, co oczywiście może nie być łatwe, ponieważ nasze ego, za pośrednictwem naszych  uszu, bardzo lubi słyszeć, wręcz domaga się tego aby ktoś mówił o nas w samych superlatywach, ponieważ inaczej często się obrażamy.

Sposoby udzielania feedback’u

   Jak zazwyczaj mamy tutaj do czynienia z różnymi metodami. Pierwsza z nich to metoda akcentowania tego, co ktoś robi dobrze. Chodzi tutaj nie o to aby chwalić kogoś niezależnie od tego jak coś zrobił ale tylko i wyłącznie tych aspektów, które uważamy za dobre czy bardzo dobre. W ten sposób dajemy drugiej osobie informację na temat tego, co warto robić i na czym warto się koncentrować oraz oszczędzamy im  słów na temat tego, co  niestety jeszcze nie wygląda dobrze. Chodzi tutaj o tzw. wzmocnienie pozytywne czyli podkreślamy czy też  akcentujemy to czego chcemy więcej. Jeżeli jeszcze wyjaśnimy dlaczego dane działanie jest pozytywne, to nie będzie to odebrane jako zwykły komplement, o którym możemy za chwilę zapomnieć, ale jako cenna uwaga pozwalająca nam czerpać z niej w przyszłości. Zaletą tej metody jest to, że jest ona bardzo łagodna, nie wywołująca żadnego stresu, natomiast wadą może tutaj być fakt braku informacji na temat tego czego wolelibyśmy już nie widzieć, tego co należy wyeliminować. Opieramy się tutaj na przeświadczeniu, że każdy sam zrozumie o co w tej grze chodzi i dokona właściwych wyborów.   Inna metoda, która nie jest już tak miła to tzw. kanapka albo też jak wolisz „sandwich” z angielskiego. Dlaczego kanapka – bo najpierw mówisz o tym co ktoś robi dobrze następnie co powinien poprawić i znów wracasz do tego aby zaznaczyć to co ktoś robi dobrze czyli mamy tutaj do czynienia z pewną kanapką , przykrytą i z czymś w środku, niestety niezbyt smacznym, jednakże wydaje się to wciąż zjadliwe, z powodu tego, że sama kanapka, bez wkładu,  jest bardzo smaczna. To jest tak, jak gdybyś nie lubił kminku ale jesz chleb z kminkiem, bo sam kminek w niedużej ilości uznajesz jako coś zdrowego i w związku z czym nie jest on tak bardzo dla Ciebie odczuwalny.

Przy dawaniu feedback’u warto zwrócić uwagę na parę rzeczy. Przede wszystkim, jeżeli jest to tylko możliwe, dawaj informację zwrotną zaraz po danym zajściu, tzn. na przykład zaraz po zauważeniu u kogoś pożądanego zachowania. Obowiązuje tutaj zasada, że im wcześniej to zrobisz tym lepiej. Osoba która otrzyma feedback będzie bardziej świadoma swego zachowania z powodu efektu świeżości a poza tym przecież chcesz aby takie zachowanie zostało utrwalone i ponawiane od razu a nie w jakiejś nieokreślonej przyszłości. Następną cechą dobrej informacji zwrotnej, która już zresztą została wcześniej poruszona, jest wyjaśnienie dlaczego dane zachowanie jest tym pożądanym i właściwym, czyli unikamy efektu komplementu. Chodzi nam o to, aby dana informacja doszła do naszego rozmówcy czyli tzw. biorcy feedback’u znacznie głębiej i była u niego odnotowana jako coś co warto powtarzać znacznie częściej.

Warto również zastanowić się nad tym czy informacja zwrotna powinna być udzielona na forum publicznym tzn. przy udziale innych osób czy raczej indywidulanie, tak aby nikt inny nie mógł jej usłyszeć.

Jednym z kluczowych parametrów udzielania feedback’u, który ma ogromny wpływ na to, jak dana informacja zostanie przyjęta, jest tzw. body language czyli to, jak przekazujemy  daną informację, w jaki sposób patrzymy na naszego rozmówcę, jaką mamy postawę ciała oraz aspekty związane z głosem np. ton głosu oraz szybkość z jaką mówimy. Tą samą informację można przekazać na wiele różnych sposobów, albo ją osłabiając albo wzmacniając, wystarczy tylko zmienić modulację głosu, czy też przyjąć inną postawę ciała, uśmiechnąć się, itd. Z pewnością warto przećwiczyć to, jak udzielać dobrego feedback’u , bo to będzie miało istotny wpływ na to, jak ktoś będzie Cię odbierał. Jeżeli zrobisz to nieodpowiednio, to może to zostać potraktowane jako atak personalny i zamiast zrobić coś dobrego, wszystko pójdzie w odwrotnym kierunku. Zazwyczaj późniejsze tłumaczenie, że chciałeś dobrze ale nie wyszło, na wiele się nie zda i będziesz się musiał mocno gimnastykować aby całą sytuację w jakiś sposób rozwiązać.

Przy udzielaniu informacji zwrotnej musisz również wykazać się pewną odpornością psychiczną, ponieważ  odbiorcy Twojego feedback’u mogę reagować na różne sposoby np. będą bardzo defensywne czyli będą bronić swojej pozycji, tłumacząc Ci, że czegoś nie rozumiesz albo też mogą nawet zacząć płakać, w przypadku osób bardzo wrażliwych. W związku z tym musisz trzymać swoje emocje na wodzy a także kontrolować swoje ego, aby nie wdać się w niepotrzebną wymianą słów czy konflikt, bo  przecież chodzi Ci o sytuację kiedy obie strony wygrywają, ponieważ nadrzędnym celem feedback’u jest poprawa danego stanu a nie pogorszenie czy też wygranie z kimś na słowa. Dlatego warto tutaj zadać  sobie pytanie : „Czy chcę wygrać czy może chcę abyśmy oboje wygrali?”. Szczególnie należy być wyczulonym kiedy ludzie np. pracownicy nie są przyzwyczajeni do otrzymywania feedback’u. Cała sztuka więc w tym aby to co chcesz powiedzieć przekazać w taki sposób, aby to dotarło do drugiej osoby a zarazem, aby zminimalizować ewentualne reakcje negatywne, jeżeli tak można je nazwać.

Jeżeli jest mowa o informacji zwrotnej warto dodać, że powinna ona być dość częsta, gdyż w ten sposób przyzwyczajasz ludzi, że to jest coś normalnego, w związku z tym poziom stresu będzie mniejszy, a zarazem pomagasz im w byciu coraz lepszymi, bardziej skutecznymi, osiągającymi założone cele, a w konsekwencji sukces.

Arcyważnym jest tutaj nie tylko to czy potrafisz dawać właściwy feedback ale czy umiesz również go przyjąć, szczególnie wtedy kiedy nie został on udzielony we właściwy sposób. Z  pewnością jest to ogromna sztuka, wymagająco samokontroli oraz treningu,  aby nie uciec się do defensywy czy nawet ataku, i przyjąć informację zwrotną z korzyścią dla siebie oraz innych.

Nierzadko w firmach stosuje się pewną konspirację przeciwko feedback’owi tzn. nie dajemy informacji zwrotnej, bo nie chcemy aby ktoś inny również w jakiś sposób nas oceniał. W konsekwencji czego trudno nam wznieść się na wyżyny i być najlepszą wersją siebie, ponieważ znajdujemy się w niesprzyjającym otoczeniu, a sami, jeżeli mamy pewną świadomość na temat tego jak ważny może być feedback w naszej pracy oraz życiu, nie mamy wystarczająco dużo odwagi, aby o niego poprosić, nawet w sposób całkiem nieoficjalny na przykład w stylu:

Słuchaj, co sądzisz o mojej pracy?

Z czym dobrze sobie radzę?

Nad czym muszę popracować?

Co mam przestać robić?

Czego mam robić więcej?

Co mam zacząć robić?

Na co narzekam?

Jaki mam wpływ na innych?

Co jest najważniejsze?

Z pewnością umiejętność odbioru oraz dawania informacji zwrotnej może przynieść wiele korzyści, zarówno Tobie jak i Twojemu otoczeniu, czy to biznesowemu czy w domu, pozwalając Ci obierać właściwy kurs, tak abyś ostatecznie osiągał swoje cele i czuł się dużo bardziej spełniony.